Instrukcje BHP stanowiskowe

W całym wachlarzu dokumentacji i procedur BHP widnieje również zapomniana w ostatnim czasie instrukcja stanowiskowa. Co to jest? Kogo dotyczy?

Do całego katalogu instrukcji regulujących zasady bezpieczeństwa i higieny pracy (BHP) należy też instrukcja stanowiskowa. Jest ona uszczegółowioną regulacją dotyczącą konkretnego stanowiska pracy. Inne takie szczegółowe regulacje to np. instrukcje obsługi określonych maszyn i urządzeń, instrukcje obchodzenia się z niebezpiecznymi substancjami chemicznymi, a także instrukcje udzielania pierwszej pomocy czy stosowania środków ochrony osobistej. Tak więc instrukcja stanowiskowa jest jedną z wielu różnych instrukcji BHP, z jakimi pracownik może spotkać się w swoim zakładzie pracy.

Czym jest instrukcja stanowiskowa?

Regulacje o tym, jak ma wyglądać i co powinna zawierać instrukcja stanowiskowa, określiło Ministerstwo Pracy i Polityki Socjalnej w rozporządzeniu z dnia 26.09.1997 r. na temat przepisów ogólnych BHP. Zgodnie z cytowanym rozporządzeniem instrukcja stanowiskowa musi zawierać:

szczegółowy opis wszystkich procesów technologicznych wykonywanych w przedsiębiorstwie na określonym stanowisku pracy,
opisy sposobu obsługi maszyn i urządzeń na danym stanowisku,
objaśnienie sposobów obchodzenia się z materiałami i substancjami szkodliwymi i niebezpiecznymi dla zdrowia i życia pracowników wykonujących określoną pracę,
wykaz i opis zasad udzielania pierwszej pomocy.

Profesjonalnie opracowana instrukcja stanowiskowa powinna precyzyjnie opisywać wszystkie czynności, jakie pracownik zobowiązany jest wykonać przed przystąpieniem do pracy, w trakcie jej wykonywania i po jej zakończeniu. Nie należy zapominać tu o umieszczeniu w instrukcji opisu działań, które należy podjąć w sytuacjach awaryjnych stwarzających zagrożenie dla zdrowia lub życia pracownika. Sprawą oczywistą jest, że instrukcja powinna być napisana w możliwie prosty, jasny i zwięzły sposób, zrozumiały tak dla pracownika, jak i samego pracodawcy.

Kiedy i kogo należy zapoznawać z instrukcją stanowiskową?

Już z samej definicji instrukcji stanowiskowej wynika, że dotyczy ona określonego miejsca pracy, a nie całego przedsiębiorstwa. Należy stąd wnioskować, że każdorazowo przy przenoszeniu pracownika z jednego stanowiska pracy na inne, nawet w tym samym zakładzie, należy zapoznawać go z nową instrukcją stanowiskową. Jest to oczywiste, ponieważ w dużych przedsiębiorstwach mogą funkcjonować różne stanowiska pracy, różniące się nieraz bardzo wyraźnie specyfiką występujących tam zagrożeń dla życia lub zdrowia pracowników. W tym momencie nawiązujemy do pojęcia zwanego „instruktażem stanowiskowym”. Instruktażu udziela przełożony lub osoba do tego uprawniona pracownikowi przed dopuszczeniem go do pracy. Instruktaż to nic więcej jak zapoznanie pracownika właśnie z instrukcją stanowiskową. Stąd płynie i wniosek następny; jeśli pracownik wykonuje pracę w jednym przedsiębiorstwie na kilku różnych stanowiskach, to powinien przejść instruktaż stanowiskowy na każdym z tych stanowisk z osobna. Każdorazowe udzielenie instruktażu stanowiskowego powinno zostać odpowiednio udokumentowane i potwierdzone własnoręcznym podpisem pracownika przeszkolonego.