Środki ochrony indywidualnej – co musisz zapewnić pracownikowi?

Środki ochrony indywidualnej (ŚOI) obejmują m.in. odzież i obuwie oraz środki ochrony słuchu. To nie tylko kaski i rękawice. To wszystko, co chroni, w tym środki ochrony indywidualnej zabezpieczające przed działaniem niebezpiecznych czynników. Obowiązek ich zapewnienia spoczywa na pracodawcy, a jego niedopełnienie może prowadzić do poważnych konsekwencji – zarówno prawnych, jak i wypadków przy pracy.

W tym artykule wyjaśniamy:

• co zalicza się do środków ochrony indywidualnej, w tym rękawice, obuwie ochronne i maski,
• kiedy ich stosowanie jest obowiązkowe,
• jakie przepisy regulują ten temat, w tym przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy
• jak dobrać odpowiednie ŚOI dla konkretnego stanowiska, uwzględniając przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy.

Czym są środki ochrony indywidualnej według przepisów BHP?

Zgodnie z definicją zawartą w rozporządzeniu w sprawie środków ochrony indywidualnej Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów BHP-

środki ochrony indywidualnej to wyposażenie chroniące pracownika przed działaniem szkodliwych i niebezpiecznych czynników występujących w środowisku pracy, które mogą być regulowane przez rozporządzenie parlamentu europejskiego i rady, w celu zapewnienia bezpieczeństwa pracowników.

Przykłady środków ochrony indywidualnej:

• odzież ochronna (kombinezony, fartuchy),
• rękawice ochronne- są jednym z podstawowych środków ochrony kończyn w kontekście czynników występujących w środowisku pracy,
• hełmy ochronne- są niezbędne w pracy, aby zapewnić ochronę głowy przed niebezpiecznymi i szkodliwymi dla zdrowia czynnikami,
• okulary i gogle- jako rodzaje środków ochrony indywidualnej, są istotne w wielu branżach,
• maski przeciwpyłowe i półmaski filtrujące- są przykładami środków ochrony indywidualnej w kontakcie z gazami i pyłami,
• ochronniki słuchu (nauszniki, wkładki)- są istotnym elementem ochrony w danym stanowisku pracy gdzie występuje przewlekły hałas,
• obuwie robocze z podnoskiem,
• uprzęże i szelki bezpieczeństwa- stosowane przy pracach na wysokości.

Obowiązki pracodawcy w zakresie zapewnienia ŚOI

Kiedy pracodawca musi zapewnić środki ochrony indywidualnej?

Zawsze wtedy, gdy istnieje ryzyko działania niebezpiecznych i szkodliwych czynników oraz gdy nie da się wyeliminować zagrożeń innymi środkami technicznymi lub organizacyjnymi (np. wentylacją, osłonami, przegrodami oraz innymi środkami ochrony zabezpieczającymi przed działaniem niebezpiecznych czynników.

Kodeks pracy (art. 237⁴) wskazuje, że pracodawca ma obowiązek dostarczyć pracownikowi nieodpłatnie środki ochrony indywidualnej, w tym odzież i obuwie robocze. 

Obowiązek pracodawcy obejmuje:

Dostarczenie odpowiednich środków ochrony indywidualnej musi odbywać się zgodnie z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy.

• instruktaż ich używania,
• wymianę zużytych lub niesprawnych ŚOI,
• zapewnienie ich regularnego czyszczenia i konserwacji,
• prowadzenie dokumentacji potwierdzającej wydanie środków ochrony indywidualnej.

Bestseller

---

Rękawice robocze wzmacniane MERCEDES BETTER

---

9.00 zł

Do koszyka

Bestseller

---

Gogle ochronne UNIVET 601.03.07.01 bez wentylacji

---

60.00 zł

Do koszyka

Maska pełnotwarzowa 3M 6000s

---

729.00 zł

Do koszyka

Jak dobrać środki ochrony indywidualnej do stanowiska pracy?

Dobór środków ochrony indywidualnej powinien być poprzedzony analizą ryzyka zawodowego, aby skutecznie chronić przed szkodliwymi dla zdrowia czynnikami występującymi w środowisku pracy bez środków ochrony indywidualnej. To właśnie analiza zagrożeń na konkretnym stanowisku wskaże, co jest niezbędne – czy wystarczą rękawice, czy konieczne będzie także obuwie ochronne, maska i gogle w celu ochrony przed działaniem niebezpiecznych i szkodliwych czynników.

W praktyce warto skorzystać z gotowych instrukcji BHP stanowiskowych, powinny one zawierać wytyczne dotyczące ochrony indywidualnej w przypadku działania niebezpiecznych i szkodliwych czynników.

Przykład:

• pracownik magazynu → rękawice, kamizelka ostrzegawcza, obuwie z podnoskiem,
• kucharz → fartuch, rękawice antypoślizgowe, nakrycie głowy,
• operator piły → gogle, słuchawki ochronne, rękawice antywibracyjne, buty z blachą.

Czy pracownik może odmówić noszenia środków ochrony?

Obowiązkiem pracownika jest stosowanie się do zasad BHP oraz używanie przydzielonych środków ochrony indywidualnej.

Odmowa lub uporczywe niestosowanie ŚOI może zostać uznane za ciężkie naruszenie obowiązków pracowniczych, co w skrajnych przypadkach może być podstawą do rozwiązania umowy o pracę.

Dokumentacja BHP związana z wydawaniem ŚOI

Pracodawca powinien prowadzić ewidencję wydania środków ochrony indywidualnej, aby zapewnić ich odpowiednie wykorzystanie. Najczęściej ma ona formę karty lub protokołu z podpisem pracownika, który potwierdza znajomość sposobów posługiwania się tymi środkami.

Warto również posiadać:

• środki ochrony zbiorowej, które mogą wspierać indywidualne zabezpieczenia,
• instrukcje BHP- powinny zawierać informacje na temat stosowania środków ochrony indywidualnej,
• ocenę ryzyka zawodowego 
• regulamin pracy- powinien uwzględniać przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, dotyczące środków ochrony indywidualnej z zapisami o obowiązku korzystania ze środków ochrony.

Środki ochrony indywidualnej – podsumowanie

Pracodawca ma obowiązek zapewnienia odpowiednich środków ochrony indywidualnej – bezpłatnie i w odpowiednim stanie technicznym, w tym odzież i obuwie,

ŚOI muszą być dobrane na podstawie oceny ryzyka zawodowego dla danego stanowiska pracy,

Dokumentacja BHP potwierdzająca wydanie ŚOI oraz szkolenie pracownika,

Potrzebujesz ŚOI? Skorzystaj z naszej oferty!

W naszym sklepie znajdziesz z środki ochrony indywidualnej takie jak:

• rękawice robocze
• ochrona dróg oddechowych
• ochrona słuchu
• ochrona głowy
• ochrona oczu i twarzy
• ochrona przed upadkiem